ఒక కవితలో కవిత్వం గురించి చెప్పినపుడు సాహిత్య విమర్శనా భాషలో అక్కడ కవిత్వం అంటే – ప్రజలు వారు అనుభవించే అయోమయం నుండి ఒక అర్ధాన్ని ఏ విధంగా నిర్మించుకొంటున్నారనీ; ప్రజలు తాము ప్రేమించే వాటిని ఎలా ఎంచుకొంటున్నారనీ; జీవితంలో లాభనష్టాలని ఏ విధంగా సమన్వయపరచుకొంటున్నారనీ; అనుభవాల్ని కోర్కెలతో కలలతో ఎలా మార్చు కొంటున్నారనీ; చెల్లా చెదురైన ఏకత్వాన్ని ఏవిధంగా దర్శించి ఎలా ఒక చోటికి కూడదీసుకొంటున్నారనీ అర్ధం చెప్పుకోవాలి. …Helen Vendler
ప్రతికవికీ కవిత్వం పట్ల నిర్ధిష్టమైన అభిప్రాయాలుంటాయి. వాటిని తన కవిత్వంలో ఎక్కడో ఒకచోట బయటపెట్టు కొంటాడు. మరోలా చెప్పాలంటే తన కవిత్వ మానిఫెస్టోని ఏదో కవితలో ప్రతీ కవి ప్రకటించుకొంటాడు. అలాంటి కవిత ద్వారా ఆ కవి కవిత్వసారాన్ని అంచనా వేయవచ్చు. శ్రీశ్రీ “కవితా ఓ కవితా”, తిలక్ “అమృతం కురిసిన రాత్రి”, నెరుడా “కవిత్వం నన్ను వెతుక్కొంటూవచ్చింది” లాంటి కవితలు కొన్ని ఉదాహరణలు. ఇవి ఆయా కవుల సొంత అభిప్రాయాలుగా కొట్టిపడేయలేం. Helen Vendler అన్నట్లు ఇవి ఆ కవిత వ్రాసినప్పటి ప్రజల అభిప్రాయాలకు విష్పష్ట రూపాలు. తన దృష్టిలో ఉన్న సమూహానికి కవి ఒక ఉమ్మడి గొంతుక నిచ్చి ఆయా కవితలుగా వినిపిస్తున్నాడని బావించాలి.
రెండున్నర దశాబ్దాలుగా కవిత్వరచన చేస్తూ ఒక స్వంతగొంతును, పరిపక్వ శైలిని ఏర్పరచుకొన్న రాధేయకు మంచి కవిగా పేరుంది. జీవన వాస్తవాలను, సామాజిక వాస్తవాలను తన కవితలలో ప్రతిబింబింస్తూ అనేక రచనలు రాధేయ చేసారు. వాటిలో కవిత్వాన్ని వస్తువుగా చేసుకొన్న కవితలు కూడా ఉన్నాయి. కవిత్వం గురించి మాట్లాడటం, స్వప్నించటం, కవిత్వం తనకేమిటో చెప్పటం కూడా ఒక సామాజిక వాస్తవాన్ని చిత్రించటమే.
“కవిత్వం నా ఫిలాసఫర్” అనే కవిత రాధేయ “అవిశ్రాంతం” అనే సంకలనం లోనిది. ఈ కవితలో కవి తన జీవితంతో కవిత్వం ఎంతెలా పెనవేసుకుందీ వర్ణిస్తాడు.
ఇందులో ఒకచోట ప్రేమించటం రానివాడు ప్రేమికుడు కానట్లే దుఃఖించటం రానివాడు కవెలా అవుతాడూ అని ప్రశ్నిస్తాడు. కవిత్వాన్ని దుఃఖానికి పర్యాయపదం చేస్తాడు కవి. ఇక్కడ దుఃఖం అంటే సొంత గొడవ కాదు, “ప్రపంచపు బాధ”. ఈ కవికి దుఃఖపు సందర్భాల్ని కవిత్వ సమయాలుగా మార్చుకోవటం తెలుసు. కవిత్వం అంటే మనిషి ఇంకా జీవించే ఉన్నాడని చెప్పే ఒక సాక్ష్యం అని తెలుసు. అందుకే, ఈ లోకపు దుఃఖాన్ని తన దుఃఖంగా చేసుకోకుండా, ఎవరినీ పట్టించుకోక స్వార్ధంతో మెలిగే వాడిని చనిపోయినవాడిగా పరిగణిస్తున్నాడు కవి.
అక్షరసైన్యం నా వెంట నడిస్తే చాలు/సర్వం కోల్పోయినా లెక్కచేయను/ కవిత్వమై మిగిలిపోతాను అనటం చెల్లా చెదురైన ఏకత్వాన్ని ఒకచోటకు కవిత్వం రూపంలో కూడదీసుకోవటమే.
స్పష్టమైన అభివ్యక్తి, సూటైన ప్రతీకలు, ఈ కవితకు సాఫీగా సాగే గమనాన్ని, పట్టుని ఇచ్చాయి. కవిత్వాన్ని జ్వరంగా, కలగా, దుఃఖంగా, జ్ఞాపకంగా, ఎదురుదాడిగా, ఫిలాసఫర్ గా, గైడ్ గా స్పృశించిన విధానం రాధేయను గొప్ప కవిగా నిరూపిస్తాయి. ఈ కవిత చదివినపుడు లోతైన భావోద్వేగం, హృదయాన్ని కదిలిస్తుంది.
-బొల్లోజు బాబా
కవిత్వం నా ఫిలాసఫర్ — రాధేయ
కవిత్వం నాకు కన్ను మూతపడని జ్వరం
కవిత్వం నా కన్రెప్పల మీద వాలిన నమ్మకమైన కల
ఒక్క కవితా వాక్యం
ఈ గుండె లోతుల్లోంచీ
పెల్లుబికి రావాలంటే
ఎన్ని రాత్రుల నిద్రని తాకట్టు పెట్టాలో
వేదనలోంచి పుట్టిన ఈ కవిత్వాన్నే అడుగు
అక్షరసైన్యం నా వెంట నడిస్తేచాలు
నా సర్వస్వం కోల్పోయినా
లెక్కచెయ్యను
కవిత్వమై మిగిలిపోతాను
ఈ గుండె చప్పుడు ఆగిపోయి
ఈ తెప్ప ఏ రేవులోకి చేరవేసినా
అక్కడ పచ్చని మొక్కై
మళ్ళీ ప్రాణం పోసుకుంటాను
భాష్పీకృత జీవద్భాష కవిత్వం
నరాలపై తంత్రీ ప్రకంపనం కవిత్వం
సారవంతమైన స్మృతిలో
పారదర్శకమైన జ్ఞాపకం కవిత్వం
ఏకాంత దుఃఖమా!
నీ పేరు కవిత్వమే కదూ!
నువ్వు పొగిలిపొగిలి ఏడుస్తున్నావంటే
కవిత్వమై రగిలిపోతున్నట్లే లెక్క
దుఃఖించనివాడూ
దుఃఖమంటే ఎరుగనివాడూ
కవి ఎలా అవుతాడు?
ప్రేమించని వాడూ
ప్రేమంటే తెలియనివాడూ
ప్రేమికుడెలా అవుతాడు
ఎవర్నీ పట్టించుకోనివాడూ
బతికున్నా మరణించినట్లే లెక్క
కన్నీళ్ళు బహిష్కరించేవాడికి
బతుకుపుస్తకం నిండా
అన్నీ అచ్చుతప్పులే!
జీవించే హక్కును
కాలరాచే చట్టాలతో
జానెడు పొట్టకోసం
పిడికెడు దుఃఖంగా
మిగిలేవాడు మనిషి
ఈ మనిషి బలహీనతలమీద
వ్యామోహాలమీద
ఎదురుదాడి చెయ్యగలవాడే కవి!
రోజు రోజుకూ దట్టమౌతున్న
ఈ మానవారణ్యంలో
చిక్కనవుతున్న వ్యాపారకాంక్షల్లో
ఓ మృధువైన మాటకోసం
ఓ ఆర్ధ్రమైన లాలనకోసం
ఓ వెచ్చటి ఓదార్పుకోసం
కాలం మైలు రాయిమీద
తలవాల్చి ఎదురుచూస్తున్నా
కవిత్వం నా ఫిలాసఫర్
కవిత్వం నా గైడ్!!
-రాధేయ
రాధేయ పై నీ వ్యాసం బాగుంది బాబ గారు
thank you rajaram gaaru for your kind words
బాగుందండి.
ఆ కవిత వెబ్ లో ప్రచురిస్తున్నప్పుడు టెక్నికల్ గా జాగర్త తీసుకుని ఉంటే బాగుండేదేమో ?!
ఆ వాక్యాల మధ్య line gap కాస్త readability ని తగ్గిస్తుంది. This is nothing to do with the content, anyway, just for readers’ convenience.
Thank you for sharing a good analysi
కవిత్వం నా ఫిలాసఫర్ — రాధేయ, కవిత చాలాబాగుంది.