వేంపల్లెషరీఫ్
ఏందీ? పదిహేనురూపాలకొక్కటా? మరీగంత పిరంజెప్తున్నవేందయ్యా..
పిరమెక్కడిదమ్మా పదిహేనంటే చానఅగ్గువ..
ఒక్కటికాదు పిలగా, మొత్తం మూడుకొంటా. ఎంతకిస్తవో ఆఖరుమాట చెప్పు. .
గదే ఆఖరమ్మా. పదిహేను రూపాలకొక్కటి. మీరు మూడు కొన్నా, ముప్పై కొన్నా గదే రేటు. గంతే..
అబ్బా ఊకే ఒకటే మాట చెప్తున్నవేందయా, ఇచ్చేమాట చెప్పరాదు, ముప్పైరూపాలకు మూడియ్యిగ.
లేదమ్మా నలభైఐదురూపాలకు ఒక్కరూపాయి సుత తక్కువ కాదు.
గిదంత కాదుగని లాష్టు ముప్పైఐదు తీస్కోబాబు.
అర్రే..
నాకే అంత అగ్గువ పడదు గాదమ్మ. ఒక్కదాని మీద నాకు మిగిలేటియే రెండ్రూపాలు. మీరింత బొత్తిల గ్గుంజి బేరం జేస్తే ఎట్లనమ్మా.! ఇంకోమాట చెప్పున్లి..
సరే ముప్పై ఎనిమిది తీస్కో..గంతే ఇగ.. మళ్ల ఎక్కువ చెప్పకు.
ఉన్నవాటిలోమంచిగున్నఓ మూడింటిని తీశి ఆమె ఎదురుంగ పెట్టిండు పిలగాడు.
గిది మంచిగలేదు వేరేదియ్యి అని అండ్లనుంచి ఒకదాన్ని వాపసిచ్చిందామె.
దీనికేమైందమ్మా గింత మంచిగుంటే! అనుకుంటనే దాన్నితీస్కోని ఇంకోమంచిది తీశి ముంగట పెట్టిండు పిలగాడు.
ముప్పైఎనిమిది రూపాలు అతని చేతులపెట్టి ఆ మూడిటిని కట్టలెక్క ముడేషి పట్టుకుని ఎనుకకు తిరిగిందామె.
ఏడికి పోవాల్నమ్మా? రిక్షా అతను అడిగిండు.
వద్దు తాతా మా ఇల్లు గీణ్నే.. నడ్సుకుంటబోత..
ఓ చేతిల సామాన్లుండే, ఇంకో చేతిల ఈటిని పట్కుంటివి. ఒక్కదానివి.. ఆటిని ఇంటి దనుక ఎట్ల మోస్కపోతవమ్మా! ఓ రూపాయి తక్కువకే అస్త, ఎక్కుబిడ్డా..
వద్దు తాతా పర్వాలేదు.. ఇయ్యి అలుకగనే ఉన్నయ్. అయినా మా ఇల్లుగీణ్నే.. నేన్నడ్సుకుంటబోత..
నిజానికి ఆణ్నుంచి వాళ్లింటికి చానా దూరమే గాని రిక్షా పైసలు మిగులుతే పిల్లలకు బిస్కిట్లు కొనుక్కపోవచ్చన్నది ఆమె ఆశ. అందుకే రిక్షాఎక్కకుంట నడుసుకుంటనే ఇంటితొవ్వ బట్టిందామె.
***
పెండ్లయిన మొదటి రెండేండ్లూ పిల్లలు పుట్టలేదామెకు. అందుకే పిల్లలు కోసమని కనవడ్డ ప్రతి దేవునికిమొక్కులు మొక్కింది, ఎన్నో వారాలు ఒక్కపొద్దులున్నది. తర్వాతో ఆర్ణెల్లకు పెద్దోడు కడుపుల పడ్డడు.
పిల్లల కోసమని చానరోజులు మొక్కులు మొక్కి ఉపాసాలుండుట్ల పెద్దోడు పుట్టేటప్పటికి ఆమెకు పాలు పడలేదు. అందుకే పాపం పిలగానికి డబ్బా పాలే పట్టించాల్సచ్చేది. ఆ జమానాల అప్పటికి వీళ్లకు చిన్న సైకిలు పంచరు షాపే ఉండుట్ల దాని మీదచ్చే చారానా అఠానా పైసలు పిలగాని పాలకూ, వీళ్ల తిండికీ సాలక పొయ్యేటియి. అందుకే పిలగానికి పాలకోసం వీళ్లిద్దరు రోజుకోపూట తిండి బందుచేసుకున్నరు. పిలగానికి కడుపునిండా పాలుపడుతున్నప్పుడు నిజంగ ఆ సంబురంతో, తృప్తితోటే వీళ్ల కడుపులు నిండేటియి. కోట్లరూపాలు పెట్టిన దొరకని సంబురం.. తృప్తి.
వాడు పుట్టిన కొద్దిరోజలకు సంకల పసి పోరణ్నేసుకుని కాలినడకన్నే మొక్కుకున్న గుడులన్నీటికి పొయ్యి మొక్కులు తీర్సుకున్నదామె. ఆ తర్వాత వర్సగ ఇంకో నాలుగేండ్లల్ల చిన్నోడు, బిడ్డసుత పుట్టిన్లు.. ముద్దుగుండే ముగ్గురుపిల్లలు .. ఇద్దరు కొడుకులూ,ఒకబిడ్డ.ఆ ముగ్గురెంత ముద్దుగుంటరో మనం మాటల్ల చెప్పలేం.అయినా పిల్లలకంటే అందంగుండేది ఏముంటదీ లోకంల! ఆ మొగుడూ పెళ్లాలిద్దరికీ ఇప్పుడా పిల్లలే సర్వం, లోకం.
మొగనికొక చిన్న సైకిలు రిపేరు షాపున్నది.. ఆయినే యేడాది పొడుగూత రికామన్నమాటెర్గక పొద్దుమాపు తేడా లేకుంట గంటల గ్గంటలు రెక్కలుముక్కలుచేసుకుని కట్టపడుతనే ఉంటడు. ఆ రెక్కల కట్టంతోనే ఓ నాలుగు రిక్షాలు ఖరీదు చేశి కిరాయిల కిచ్చుకున్నడు. ఆషాపుమీద, రిక్షాల కిరాయిలమీద వచ్చే సొమ్మును పైసాపైసా కూడబెట్టి మొన్ననే ఓ చిన్న ఇల్లుసుత కట్టుకున్నరు. పెండ్లిచేస్కుని ఉత్తరెక్కల కట్టాన్ని నమ్ముకుని జీవితాన్ని షురూ చేషినవాళ్లకు సంసారాన్ని ఇట్ల ఓకొలిక్కి తీసుకురావటానికి దగ్గెర దగ్గెర పదేండ్లుపట్టింది.
***
తొవ్వలోదుకాణమ్ముంగటాగి పిల్లలకిట్టమైన బిస్కిట్లు కొనుక్కోని ఇంటికిచేరుకుందామె.అమ్మచేతిలబిస్కిట్పొడలుసూడంగనేమస్తుసంబురమైందిపిల్లలకు. వాళ్లకండ్లల్లవెలుగు సూషి అంతకురెట్టింపు సంబురమైంది అమ్మకు.
అమ్మా.. అయ్యేం చెట్లే? బిస్కిట్లు తినుకుంట అడిగిన్లు పిల్లలు.
అయి కొబ్బరిచెట్ల మొలకలురా. మీరు ముగ్గురున్నరని మూడుతెచ్చిన.
కట్టనిప్పి తలొక మొలకను “ఇదినాది-ఇదినీది”అనుకుంట తీసుకున్నరు పిల్లలు.
ఏడ పెడుదామే వీటిని? బిడ్డఅడిగింది.
ఇంటి ముంగట ఖాలీ జాగున్నది కదనే ఆడ తొవ్వి పెడుదాం.
నేన్తవ్వుతా అంటే నేన్తవ్వుతా అని కట్టెపుల్లలేరు కచ్చుకునే తందుకు ఉరుకిన్లు కొడుకులిద్దరు.
అరె ఎటుర్కుతున్లురా..?? ముందుగాల మీరిటచ్చి ఆ బిస్కిట్లు తినున్లి. కట్టెపుల్లల్తోని పైనపైన తొవ్వి పెడుతె ఆగయిరా ఆ చెట్లు. నానచ్చినంక గడ్డపారతోని పెద్దగ తొవ్వుతడు, అప్పుడు మీరన్ల చెట్లు పెడ్దురుగని రాండ్లి లోపటికి. అమ్మఅన్నది.
లోపటికి నడిశిన్లు పిల్లలు.
నాన ఇంటికి రాంగనే ఎదురుపొయ్యి “నానా మా కొబ్బరిచెట్లు” “నానా మా కొబ్బరిచెట్లు”అని సంబురంగ చూపెట్టిన్లు పిల్లలు.
కొబ్బరి చెట్లెక్కడియి బేటా అనుకుంట బిడ్డను ఎత్తుకుని ముద్దుపెట్టుకున్నడు నాన..
అమ్మ తెచ్చింది నాన.
తర్వాత అతను ఇంటిముంగట మూడు బొందలు తవ్వితే పిల్లలు ఎవరి మొలకను వాళ్లు అండ్ల నాటిన్లు. అమ్మ మట్టితో బొందలు పూడ్శి మూడు చెట్లకూ నీళ్లు పోశింది.
***
రోజు పొద్దుగాల లేవంగనే చెట్లకాడి కురికి ఏమన్న పెద్ద వెరిగినయా లేదా అని చూశేటోల్లు పిల్లలు.
అమ్మా, నానా వాటికి రోజూ నీళ్లు పోషేటోల్లు. ఏదన్నొక పొద్దువాటికి కొత్త ఆకు మొగిలనుంచచ్చినప్పుడు వాళ్ల సంబురం అంతా ఇంతా కాదు. చెట్లు మంచిగ పెరుగుతున్నయి. పిల్లలూ పెరిగి పెద్దోళ్లయితున్నరు.
మన వాడకట్టు పిలగాండ్లందరికీ దోమలు కుడుతే అయేంటియో జొరాలస్తున్నయట. బాంచెన్ ఓ ఫ్యాను కొనుక్క రారాదయ్య.. మొగనికి చెప్పిందామె.
సరే సరే ఈ నెల రిక్షా కిరాయిలు రానియ్యే కొందాం. మొగడన్నడు.
అప్పటిదాంక పిల్లలకుఫ్యానంటేందో తెల్వదు కానీ, ఏదొ కొత్త వస్తువు వస్తుందని మాత్రం ఎరుకై రోజు నాన ఇంటి కచ్చేటాల్లకు హుషారుగ ఎదురురికి ఆయినె చేతులు చూస్తున్నరు.
ళ్లనెప్పుడూ నిరాశ పర్చకుంట ఇంటికి రాంగ పండ్లో, చాక్లెట్లో, బిస్కిటు పుడలోబొమ్మలో రోజూ ఏదన్నొకటి తెస్తనే ఉండేటోడు నాన.
ఒకరోజు నాన ఇంటికి వచ్చేటపుడు చేతిలో బిస్కిటు పొడలతో పాటూ కొత్తవస్తువేదో కనపడింది పిల్లలకు..
నానా ఏందిది?? సంబురంగదాన్నిముట్టుకుంట అడిగింది బిడ్డ.
టేబులుఫ్యాను బేటా.
పిల్లలు ముగ్గురికి మంచిగ గాడ్పచ్చేటట్టు పెట్టి వాళ్ల కాళ్లకట్టకు దోమలు కొట్టుకుంట పన్నరు అమ్మానాన. మొదటిసారి ఫ్యాను గాలి మొఖాలకు తగులంగనే గాల్లె ఎగురుతున్నట్టు గనిపించింది అందరికీ. దాని ముంగట కూసున్నప్పుడు గాడ్పుకు జుట్టెగిరి చెవులకూ, చెంపలకూ తాకుతుంటే చెక్కల్గులయ్యి కిలకిల నవ్వుతూ చప్పట్లు కొట్టిన్లు పిల్లలు.
వాళ్ల నవ్వులు సూశి కడుపు నిండింది అమ్మానానలకు…
***
మొలకలు పెరిగి చిన్న చిన్న చెట్లయినయ్. పిల్లలు బడీడు కచ్చిన్లు.గవర్మెంటు బల్లె ఏద్దామని నాన, లేదు ప్రవేటు బల్లెనే సదివియ్యాలని అమ్మా చాన రోజులే లొల్లివె ట్టుకున్నరు..
ముగ్గురిని ప్రవేటు బల్లేస్తే గంతగంత ఫీజులేడికెళ్లి కడుతమే?? నాన అడిగిండు.
కావాల్నంటే ఇంటి ఖర్చు తక్కువ చేస్కుందాం, ఇంక కావాల్నంటె నేన్సుత మిషిను కుడుత గంతే గని పిలగాండ్ల సదువుల కాడ మాత్రం పైసలకు సూషే ముచ్చటే లేదు. వాళ్లను మంచిగ సదివిపియ్యాలే.. తెగేషి చెప్పింది అమ్మ..
ఇంటికి దగ్గెర్లున్నమంచి ప్రవేటు బల్లేషిన్లు పిల్లల్ని. అమ్మానానల కట్టాన్ని యాదుంచుకుని వాళ్ళుసుత మంచిగ సదువుకుంటున్నరు. ముగ్గురికి ముగ్గురు ఎవల క్లాసుల వాళ్లు ఫష్టే. అంత మంచిగనే ఉన్నదిగనీ… పిల్లలు పొద్దున లేవంగనే బడికి పోవుడూ, మళ్ల సాయింత్రం ఇంటికి రాంగనే హోంవర్కూ, ట్యూషను.. రాత్రిపూట జరసేపు రికాం దొర్కుతె పక్కింట్లకురికి టీవీ చూషుడూ, ఆ తర్వాత పండుకునుడు. ఐతారాలు సుత ఇంట్లుండకుంట దొస్తులతోని ఆటలు. మొత్తంగిదే అయితుంది.. ఇట్ల రోజులు గడుస్తనే ఉన్నయ్. చెట్ల మీన మునుపున్నంత యావ పిల్లలకుఇప్పుడు లేదు. వాస్తవానికి వాటిని సూషేటంత రికాం దొర్కుతలేదు పిల్లలకు.
అమ్మా నానల యావ మాత్రం రోజు రోజుకు ఇంకింత పెరుగుతనే ఉన్నది. పెండేస్తే చెట్లు మంచిగ పెరుగుతయని రోజూఎక్కడెక్కడికో పొయ్యి తట్టలల్ల పెండ పట్కచ్చిచెట్ల మొదట్ల పొయ్యవట్టింది అమ్మ. నాన రోజూ నీళ్లుకడ్తనే ఉన్నడు..
***
కాలం చాన జల్దిజల్ది ముంగటికి పోతనే ఉన్నది. నాన ఎప్పటిలెక్క రెక్కలు ముక్కలు చేసుకుని కట్టపడుతనే ఉన్నడు. అమ్మసుత ఉన్నదాంట్లె సదురుకుంట సంసారాన్నిసక్కగ ముందుకు నడుపుతాంది. ఇన్నేండ్లల్ల ఆ చిన్న సైకిలు రిపేరు షాపును ఓ పదిహేను సైకిళ్లుండే పెద్ద సైకిలు టాక్సీ చేషిన్లు. నాలుగురిక్షాలు ఎనిమిదైనయ్. చేతికిందికి ఇద్దరు పనోల్లను సుత పెట్టుకున్నడు నాన.
కానీ రాంగరాంగ సైకిలుకి రాయలకుతీస్కునేటోల్లు,తొక్కేటోల్లూ చానవరకు తక్కువైపేన్లు. సైకిల్లకు బదాలు మొత్తం అన్నీ మోటరుసైకిల్లే అయినయ్. ఇటు రిక్షాల ముచ్చటసుత ఆ తీరంగనే ఉన్నది. కొత్తగ ఆటోరిక్షాలని అచ్చినయ్. జెప్పన పోవచ్చని, ఆరాముగుంటదని అందరు వాటిల్నేఎక్కుతున్నరు. ఇంకిన్నిరోజులకు అస్సల్రిక్షలనేటియే పురాగ లేకుంట యినయ్. ఉన్నా, రిక్షాలను తొక్కడానికీ అసల్ ఒక్క మనిషిసుత దొర్కుత లేడు. వాళ్లందరిప్పుడు ఆటోడ్రైవర్లయిన్లు.
మారుతున్న లోకంతో పోటీ పడలేకపొయిండు నాన. అప్పుచేశి ఆటోరిక్షా కొందామనుకున్నా ముగ్గురు పిల్లలు యాదికచ్చి అప్పు చెయ్యబుద్దికాలేదు. ఉన్నరిక్షాలమ్మి కొత్త ఆటో కొందామంటే ఇనుపసామాన్లోడు తప్ప ఇంకెవడు రిక్షాలను కొన అన్నరు. ఇన్నిరోజులు వాళ్లకు తిండిపెట్టి పోషించిన సైకిల్లూ, రిక్షాలుఇప్పుడు మూలకు వడ్డయ్. ఎంత ఖోశిష్ చేశినా మారడం అతని తోటి కాలేదు. పైసలకు కట్టంగనే ఉన్నాఇన్నిరోజులు పిల్లలకు ఆ ముచ్చట తెలువకుంటనే నడుపుకచ్చిన్లు అమ్మానానలు. కానీ కాలంతో పాటూ మనమూ మారకుంటే జీవితమనే పరీక్షల ఓడకతప్పదుగా! ఇంతట్లనే పెద్దోడు పదోతరగతి మంచిమార్కులతోటి ఫష్టుక్లాసులపాసైండు.
***
సంబురంగా సేమ్యా పాయిసం చేశిపెట్టిందమ్మ.
నానా.. నేను గా పెద్దకాలేజిల సైన్సుగ్రూపుల చేరుత. హుషారుగడిగిండు పెద్దోడు.
నానకు ఏమనాల్నో, ఎట్లచెప్పాల్నోసమజైతలేదు. ఇయ్యాల చెప్పద్దులే అని ఊకున్నడు.
నానా.. నేను గా పెద్ద కాలేజిల సైన్సుగ్రూపుల చేరుత. తెల్లారి మళ్లడిగిండు పెద్దోడు.
చెప్పటానికి ధైర్నం రాలే నానకు. నాకు బయట పనున్నది బేటా పొయ్యస్తా..అని బయటికి నడిశిండు.
ఏందయ్యా పిలగాడు గా కాలేజిల చేరుతా అని రెండ్రోలకెళ్ళి అడుగుతాంటే సప్పుడు చేస్తలెవ్వు. వాని దోస్తులందరు పొయి చేరుతాన్లట. వీణ్ణి సుత ఇయ్యాల ఆడికి పట్కపొయ్యి అండ్లచేర్పిచ్చుకరా.. అమ్మగట్టిగనే అడిగింది.
ఏందే..బహు రుబాబుగ మాట్టాడ్తానవ్? నాతాన పైసలేడున్నయ్ ఆ కాలేజిల సదివిచ్చేతందుకు?
అట్లంటేంటిదన్నట్టు? పొలగాని సదువాపుతవా ఏంది?
సదువాపుడు గాదు. ఇగ పని నేర్పియ్యాలె వానికి. ఒక్కన్నెంతగనమని చేసుకుంట రావాలె. వానంతున్నప్పుడే మా నాయిన నన్ను పనికి తోలిండు. ఇయ్యాల్టికాంచి వీణ్నిసుత నా యెంబటి షాపుకు తోల్కపోత ఇగ… తన నిస్సహాయతను పెండ్లాన్ని తిడుతున్నట్టుగ చెప్పిండు నాన.
జెట్టమొఖపోడా ఏం మాట్లాడ్తున్నవ్. పసిపోరణ్నిపనికి తోల్కపోతావ్? బల్లె పష్టచ్చినోణ్నిసదువు బంజేపిస్తావ్? అసల్మొగోడు మాట్టాడే మాటలేనానయ ఇయ్యి? గయ్యిమని లేశింది అమ్మ.
మొగణ్నిఎంత మాటపడుతె అంత మాటంటవానే లమిడికే అని పెండ్లాం ఈపుల గిబ్బగిబ్బ నాలుగు గుద్దులు గుద్దిండు మొగడు ..
థూ.. నీ చేతులిరిషి పొయిలపెట్ట గదరా. పిలగాండ్ల ముంగట పెండ్లాన్ని తన్నుడు చాతనైతదిగని పోరణ్నిసదివిపిచ్చుడు మాత్రం చాతకాదు నీకు.
ఔమరి. నువు రాంగ ముల్లెలు పట్కచ్చినవ్ గదా నా ఇంటికి. సంపాదిత్తె ఎర్కైతది రూపాయంటేందో, కట్టమెట్లుంటదో.. పొట్టల్పిక్ల తిని ఇంట్లపంటె ఎట్లెరుకైతది నా గోసేంటిదో.
ఇన్నేండ్లు నీకు వండిపెట్టిందానికి నువు నాకేమన్న జీతం కూలిచ్చినవా? రెక్కలు ముక్కల్చేస్కుని ఇంటెడు సాకిరి చేస్కుంట ఒక్కొక్కటి సగవెట్టుకుంటత్తాంటే గుర్రబ్బేవన్లెక్కతినుకుంట..నీ కేడెర్కైతాంది నా ఇలువ. అయ్యన్ని నీకు లెక్కలకు రావా?
ఛత్.. లమిడికే నోర్తెర్వక్. మొత్తం నువ్వే సంసారం నడుపుతన్నట్టు మాట్లాడుతన్నవ్. ఔతలోళ్ల వేరం నేనేమన్న తాగుబోతునా, తిరుగుబోతునా.. పొద్దూకుల కట్టపడి పైసల్పట్కచ్చిస్తే నా మీదకే మర్లవడ్తున్నవ్.. మళ్లగిన నొరిప్పినవంటే మూతిపండ్లు రాల్తయి చెప్తాన్న.
ఆ రాల్తయి రాల్తయి. రిచ్చతొక్కేటోడుసుత పెండ్లానికి పండుగకు చీర కొనుక్కత్తడు. నువ్వెప్పుడన్నపెట్టినవా నాకు? అయినా నిన్నెప్పుడన్ననాక్చీరలు తెమ్మని, బంగారం పెట్టుమని అడిగిన్నానయా నిన్ను? ఉన్నదాంట్లె సదుర్కోని పిల్లల సదివిచ్చుకుంటత్తాంటే లంజెపొడుగు మాటలన్నిమాట్టాడుతన్నవ్.. ఏడుస్తూ అన్నదిఅమ్మ..
ఔ.. నువ్వే సదివిపిత్తన్నవ్కని. ఆన్నన్ని పైసల్కట్టుడు నాతోనైతె కాదు. కావాల్నంటే గౌర్మెంటు కాలేజిల చేరుమను. ఒక్కపూటే కాలేజుంటది, ఇంకోపూట నాతోని పనికి తోల్కపోత. సదివేటోడు ఎన్లున్నాసదువుతడు.. ఆఖరి నిర్ణయం చెప్పి బయటికి నడిశిండు నాన…
అప్పటి దాంక మూలకు నిల్సోని బీరిపొయి సూస్తున్నపిల్లలు నాన పోంగనే ఏడ్సుకుంట అమ్మకాడి కురికచ్చిన్లు. బాగ బెదిరిపొయ్యున్నరు వాళ్లు. ముగ్గుర్నీదగ్గరకు తీస్కోని గట్టిగ కావులించుకుని ఏడవద్దు నానా అన్నదమ్మ.
నొస్తుందా అమ్మా? చిన్నోడు అమ్మ వీపు నిమురుకుంట అడిగిండు..
లేదు నానా.. గదేం లేదు.
ఊకో అమ్మా ఊకో అనుకుంట చెంపలమీది కన్నీళ్లను తుడవబట్టింది బిడ్డ.
అమ్మా.. నువ్వట్ల ఏడవద్దే.. నాకసలు కాలేజేవద్దమ్మా.. రేపటికాంచి నాన తోటి నేన్ సుత షాపుకు పొయ్యి రూపాలు సంపాయించి పట్కస్తనే. మీరిద్దరిట్ల లొల్లి పెట్కోకన్లే.. పెద్దోడన్నడు.
లేదు నానా మీరు మంచిగ సదువుకోవాలె. నాన కోపమచ్చినప్పుడు అట్లనే ఒర్రుతడు. మీరయన్నిపట్టించుకోకన్లి. నేనున్నకద నానా, మంచి కాలేజిల చేర్పిస్త. మిమ్మల్ని మస్తు మంచిగ సదివిపిస్త. మీరేం రందిపెట్కో కున్లి బిడ్డా.. అమ్మ అన్నది.
వద్దమ్మా. మీరిట్ల లొల్లిపెట్కుంటే మాకు భయమైతాందమ్మా..
లేదునానా. ఏదో కోపంల అట్లనుకున్నం, మళ్ల రేపు కలిశిపోతం..గంతే… మళ్లింకెప్పుడు లొల్లిపెట్కోం బిడ్డ. మీరియన్ని పట్టించుకోకుంట మంచిగ సదువుకోవాలె. మాలెక్క మీరు కట్టాలు పడకుంట పెద్దపెద్ద నౌకర్లు చేసుకుంట మంచిగ బతకాలె నాన.
ఆ రోజు రాత్రి పిల్లలు పడుకున్నంక పుస్తెలుతాడు తీశి మొగనికిచ్చిందామె.
ఏందే ఇది? దిమాగ్ గిన ఖరాబైందా?
దీన్నమ్మి పైసలు పట్కరావయ్య. పొలగాని సదువుకైతయ్.
నీకున్నదే గదొక్క బంగారప్పోస. గదమ్ముమంటావ్?? అద్దద్దు. లోపట పెట్కో దాన్ని.
ఇప్పుడు పోరగాండ్ల సదువులు ముక్కెం గని బంగారాందేమున్నదయ్యా. పైసలున్నప్పుడు మళ్లెప్పుడన్న కొనుక్కుందాంతీ..
అరే.. అద్దంటే మళ్ల గదే మాటంటవ్. మీ నాయిన పావురపడి చేపిచ్చిన పుస్తెల అమ్ముకుంటావ్? అద్దద్దు. నేను మాపటీలే వాని ఫీజుకని పెద్ద సేటుకాడా ఇరువైవేల్రూపాలు మాట్లాడి పెట్టిన.. నాకాడ పైసలున్నయ్కని అది ఓరకు వెట్కోపో..
తెల్లారి పెద్దోడు కాలేజిల సైన్సుగ్రూపుల చేరిండు.
ఆ తర్వాత కొద్దిరోజులకే బిడ్డ పెద్దమనిషైంది. అప్పుడు మాత్రం అమ్మపుస్తెల – ఒకగొలుసూ, ఇంకో రెండు చిన్నగాజు లెక్క మారిపేంది.
***
చానేండ్ల తర్వాత మళ్లిప్పుడు చెట్లమీదికి యావమళ్లింది పిల్లలకు. ఎందుకంటే ఇప్పుడిప్పుడే పూత పూశి చిన్న చిన్న పిందెలుపడుతున్నయ్వాటికి. పెద్దోనిదిఈ యేడు డిగ్రీ అయిపొతది. మిగిలినిద్దరూ కాలేజిలకు పోతున్నరు. ఇప్పటికీ ఎవల క్లాసుల వాళ్లు ఫష్టే. రోజూ పొద్దుగాల లేవంగనే పిందెలు ఎంత పెద్దగైనయా అని సూశుడు అలవాటయింది పిల్లలకు. పెద్ద పెరిగిన చెట్లను సూశి అమ్మానాన్నలకూ సంబురంగనే ఉంది.
ఆ మధ్యలో సారి వాటికేదో రోగమచ్చి ఎండిపొయినట్టైతుంటే ఎవరో ఎరువుల డిపోదోస్తును పట్కచ్చి సూపెట్టి పిచికారి మందులేవో కొట్టిచ్చిండు నాన. అమ్మకూడా ఇప్పటికీ రోజూఎక్కడెక్కడికో పొయ్యి తట్టలల్ల పెండేరుకచ్చి వాటికేస్తనే ఉంది.. ఇద్దరూ నీళ్లు కడ్తనే ఉన్నరు.. ఆవాడల ఒకరిద్దరిండ్లల్ల అదే రోగమచ్చి రెండు మూడు చెట్లెండి పొయ్యి సచ్చి పొయినయ్ కనీ ఈడ వీళ్ళు వాటిని పాణంలెక్క కాపాడుకుంటచ్చుట్ల అయి బతికి ఇప్పుడిట్ల కాయలు కాశేదనుక అచ్చినై..
వేన్నీల్లకు సన్నీల్ల తోడన్నట్లుగ పెద్దోడు ఓ దిక్కుకూ సదువుకుంటనే ఇంకో దిక్కు ట్యూషన్లు చెప్పుడు షురూ చేషిండు. ఇంట్లో అడుగనవసరంలేకుంట అతని ఖర్చులమందం అతను సంపాయించుకుంటుండిప్పుడు.
అన్నను సూశి తమ్ముడూ, చెల్లేసుత సదువుకుంటనే చిన్నపిల్లలకు ట్యూషన్లు చెప్పుడు షురూ చేషిన్లు. వాళ్ళు ముగ్గురూ చానా బుద్దిమంతులనీ, మంచిగ సదువుకున్నరనీ చిన్నప్పటికెళ్లి ఆవాడలోల్లందరికీ ఎరుకే గనుక అందరు వాళ్ల పిల్లల్నివీళ్లదగ్గరికే ట్యూషనుకు తోలుడు షురూ చేశిన్లు. కొద్దిరోజులకే మంచిపేరూ, కొద్దోగొప్పో పైసలూ సంపాదించుకున్నరు పిల్లలు.
కొబ్బరిచెట్లక్కూడా ఈ యేడాదినుండే కాయలు మంచిగ కాస్తున్నయ్. ఇంట్లోల్లుఎన్నికాయలుతాగినా ఇంకిన్ని కాయలు మిగిలే ఉంటున్నయ్..అందుకే ఇంట్లకు కొన్నుంచుకోని మిగిలినవాటిని అమ్ముడు పెట్టిన్లు.. వాటినుంచిసుత వెయ్యి-రెండువేలరూపాలఆదాయం వస్తున్నదిప్పుడు.
***
అంత మంచిగున్నదనుకునేటంతల ఓ రోజు అనుకోకుండ ఇంటిమీది కచ్చిపడ్డడు పెద్ద సేటు.
ఏవమ్మో. ఎవలున్నున్నరాఇంట్లె?
ఎవలయా? ఏంది..ఏంగావాలె?
మీ నాయినున్నడానయ?
లేడు షాపుకాడికి పొయిండు.
షాప్కాడ సూషిన, ఆడ ఔపడ్తలేడనే ఈడికచ్చిన.
ఏదన్న పనుండి ఔతలికి పొయిండు కావచ్చు. ఆణ్నే కూసోకపొయిన్లు అస్తడు కదా.
వారంరోలసంది గదేపని చేస్తున్నబిడ్డా. మీ నాయిన షాపుల పోరన్ని కూసోపెట్టి మాకు దొర్కకుంట ఎటెటోతిర్గుతాండు.
ఏంది ఏమైంది సేటూ? అమ్మబయటికచ్చిఅడిగింది.
ఏం లేదమ్మా. మీ ఆయన చాన రోలసంది గిరిగిరిమిత్తుల మీద మా కాడ మస్తు పైసలు బాకిలకు తీస్కున్నడు. మునుపు బకాయిలు మంచిగనే గట్టేటోడుకని నిరుటి సంది మాత్రం తీసుకునుడే తప్పితే నయాపైససుత వాపస్ మా చేతికస్తలేదు. ఇగిత్తడు అగిత్తడనే ఇన్నిరోలసంది ఇంటి దిక్కు రాలే. సూశి సూశి యాష్టకచ్చేఇయ్యాలిగ ఇంటికచ్చిన.
ఎన్నిరూపాలు బాకున్నడు సేటూ?
అన్నికలిపి దగ్గెర దగ్గెర లచ్చరూపాలు.
ఆమాటినుడుతోనే గుండె మీన రాయిపడ్డట్టయ్యింది ఆమెకు.
సరే ఆయినచ్చినంక నేన్మాట్లాడుతనయ్యా. ఎంత జల్ది వీలైతె అంత జల్ది మీ బాకి తీరుస్తం.
నీ మాటిని పోతున్నమమ్మా. నెలరోజుల్ల మా బాకీ తీర్వాలె. లేకుంటె మాత్రం మంచిగుండదు చెప్తున్న. అనుకుంటెల్లిపొయిండు పెద్దసేటు.
సంసారం ఇప్పుడిప్పుడే సక్కగైతుందనుకునేటాల్లకు ఇట్లయ్యేసరికి ఒక్కసారిగ మస్తు ఏడుపచ్చింది ఆమెకు.
ఊకో అమ్మా.. నాన రానీ అసలేమైందో మాట్టాడుదాం అని ధైర్నమిచ్చిన్లు పిల్లలు.
సాయింత్రం నానింటి కచ్చిండు. పొద్దుగాల పెద్దసేటచ్చిన ముచ్చట నానకు చెప్పింది బిడ్డ.
నిజంగనే మన కప్పులున్నయానయా? అమ్మఅడిగింది.
ఏం మాట్లాడలే నాన.
ఏంది నానా సప్పుడు చేస్తలెవ్? మనకట అప్పులున్నయ? పెద్దోడడిగిండు.
పైసల ముచ్చట మీకెందుకురా? అయన్ని నేన్సూస్కుంట కదా.
అప్పులోల్లు ఇంటిమీదికచ్చి మమ్మల్నడుగుతాన్లు మరి.. కొద్దిగ గట్టిగనే అన్నడు పెద్దోడు.
నేన్పొయ్యి మాట్లాడుత.. మీరిగిది మర్శిపోన్లి. సరేనా. ఇంకోసారి రారు.
అప్పులోని ముచ్చట పక్కకు వెట్టు. అసలన్ని రూపాలు అప్పెందుకు చేశినవ్ నానా? మాకది జెప్పు నువ్వు ముందుగాల. నిలదీసినట్టుగనే అడిగిన్లు పిల్లలు.
అయ్యన్ని ముచ్చట్లు మీకెందుకురా? నేన్ మీకు లెక్కలు చెప్పాల్నా ఇప్పుడు? ఏందో మీదిమీదికి లేశి మాట్లాడుతున్నరు? సువ్వర్ కే.. మళ్లనాతాన ఇంకోసారి ఆ ముచ్చటతేకున్లి చెప్తున్నా అనుకుంటనే రుస రుస బయటికి నడిశిండు నాన.
ఇదంత సూస్కుంట అమ్మ ఏడుస్తుందేకని నోరుతెర్శి ఒక్క మాటసుత మాట్లాడలే.
నానెప్పుడన్న వాళ్లను తిడుతాంటె వెంటనే ఆయినె మాటల కడ్డంపడి లొల్లిని మొత్తం ఆమె దిక్కుకు తిప్పుకుని పిలగాండ్ల మీద ఒక్క మాటసుతపడనియ్యకుంట సూస్కునేది అమ్మ. అసొంటి అమ్మ ఇయ్యాల నోరు మెదపకపోవుడుతోటి వాళ్లకు జరంత పరేషాన్ అనిపించినా అప్పు ముచ్చట నాననే న్సూస్కుంట, మీరిది మర్శిపోన్లి అన్నందుకు ధైర్నంగసుత ఉంది.
వాళ్ల సదువుల కోసం, కాలేజీ ఫీజుల కోసమే అతను అప్పు చేస్కుంటచ్చిండని ఆమెకు సమజైందికనీ పిల్లలకు సమజ్ కాలే. వాళ్లతోటి ఆ మాటంటే పిల్లలు బాధపడుతరని ఆ ముచ్చట ఎన్నటికీ చెప్పకుంట తమ కడుపులనే దాస్కున్నరు అమ్మా నాన.
అతనికి పనచ్చుకాబట్టి ఇంకేన్నైనా పనిచేసుకుని మంచిగనే బతకచ్చనే ధైర్యంతో ఉన్న షాపును, రిక్షాలను మొత్తం అమ్మి బాకీ అంత తేర్పిండు నాన. ఆ తర్వాత కొద్దిరోలకు ముందుగాల అనుకున్నట్టుగనే నామోషీ అనుకోకుంట ఓ పెద్ద సైకిలు షోరూముకు పొయి పనికి కుదిరిండాయినె. ఈ ముచ్చట్లెవ్వీ పిల్లలకు తెలువనియ్యలేకనీ ఒక్క బాకి తీరిందన్న ముచ్చట మాత్రమే వాళ్లకు చెప్పిండు.
హమ్మయ్యా. ఇగ మనకే అప్పులూ లెవ్వని హాయిగ ఊపిరిపీల్సుకున్నరు పిల్లలు. పిల్లల మొఖాల్లో సంబురంసూశే కడుపునిండింది అమ్మా నానలకు..
***
నిరుటికంటే ఈ యేడు చెట్లు ఇంకింత మంచిగ కాశినయ్. బిడ్డ పీజీల చేరింది. మగపిల్లలిద్దరి సదువులూ ఐపొయ్నౌకర్లు జెత్తాన్లు. పెద్దోడు అదే ఊళ్ల ఓ కాలేజిల లెక్చరర్లెక్కచేర్తె, చిన్నోడు పట్నంల అదేదో కంపెన్ల ఇంజనీరు లెక్కచేరిండు.
నాన సైకిలు షోరూముల పనిచేసుకుంటనే పక్కకు చిన్నగ ఆయిలు బిజినెసుసుత నడిపిచ్చుకుంటాండు. వయసు పెరుగుతున్న కొద్దీ ఆయినింకా ఎక్కువ కట్టపడుతనే ఉండు. అమ్మింకా ఎక్కడెక్కడికో పొయ్యి చెట్లకు పెండతీస్కచ్చేత్తనే ఉంది. నాన నీళ్ళు కడుతనే ఉన్నడు.
బిడ్డకు పెండ్లి సంబంధాలు సూషుడు షురూ చేషిన్లు. పిల్లందంగనే ఉన్నాసుత కట్నాలెక్కువిచ్చుకోలేరని సంబంధాలు అచ్చినట్టే అచ్చి ఎనుకకు పోవట్టినయ్.
ఇంతల చిన్నోనికి నౌకరు మీద వేరే దేశానికి పొయ్యి పని చేశే ఔకాశమచ్చింది.
అటుబోతె ఈడికంటె ఎక్కువ జీతమస్తదమ్మా.
జీతానిదేముంది బిడ్డా, నువు కండ్ల ముంగటుంటెనే మాకుతృప్తి కొడుకా. ఇక్కన్నే ఉండరాదురా అడిగింది అమ్మ.
లేదే. కంపెన్ల వందల మందిల ఒక్కనికచ్చే ఛాన్సు నాకిప్పుడచ్చింది. ఒక్కసారి ఇసొంటి ఛాన్సు మిస్సైందంటే మళ్లిగ దొర్కదమ్మా. కాదనకే..
నువు బాగుపడితె నాకు సంబురమే కొడుకా. కని ఈడుంటె వారానికోసారన్నఅచ్చిపొతవాయె. అటుపోతె మళ్లెప్పుడస్తవో ఏందో బిడ్డా.. నాకదేరందున్నదిరా..
ఎహే.. ఆడికి పొయ్యి ఆణ్నేఉంటమానే ఇగ? పొయ్యి ఒక రెండు మూడేండ్లు ఆడ నౌఖర్చేశినమంటే సాలు ఈడికచ్చి జిందగీబర్కూసోని తినేటంత కమాయించచ్చు. ఇంకెన్నడు పైసలకు ఇబ్బందిపడాల్శిన ఔసరమేరాదు మనకు. ఒప్పుకోవే ప్లీజ్.. గార్వంగ అడిగిండు చిన్నోడు.
సరేబిడ్డా. పయిలంగ పొయిరారా.. యాళ్లకు మంచిగ తిను కొడుకా.. అందరు కలిసి చిన్నోణ్ని సాగనంపిన్లు.
వాడు నాటిన చెట్టు మాత్రం ఇంటికాణ్నేఉన్నది. అదే వాని యాది క్కసూస్కుంటున్నరు అమ్మానాన..
***
ఇంకో యేడాదికి పెద్దోనికిసుత పట్నంల మాంచి పెద్ద కాలేజిల నౌకరచ్చింది.
చిన్నోడెట్లాగో బయటికిపొయిండు కదరా..కనీసం నువ్వన్నఇంటికాడుండరాదు బిడ్డా. బతిమాలినట్టుగనే అడిగిన్లు అమ్మనానలు.
పెద్ద కార్పోరేటు కాలేజిల ఉద్యోగమమ్మా. అది ఇక్కడి వేరం గాదే, ఎంట్రన్సు పరీచ్చలకు కోచింగిచ్చేకాలేజిల నౌకరంటే ఆషామాషీ కాదే. జీతం సుత ఈడికంటె పదివేలు ఎక్కువుంటదమ్మా..
ఇన్నేండ్లల్ల మిమ్ముల్ని డిశిపెట్టి ఎప్పుడులేం నానా. చిన్నోడొక్కడు లేకపోతెనే మస్తు బెంగవట్కున్నది. ఇప్పుడు నువ్వుసుత ఇల్లిడిశిపోతే మాకు కాల్రెక్కలిరిశినట్టైతది కొడుకా..
అరే నేనేడికివోతున్ననే? ఓరెండేండ్లు ఆడ పనిచేషొస్తేగాఎక్స్పీరెన్స్తోని ఈడ మంచి జీతానికితీస్కుంటరే. మళ్ల తప్పకుంట ఇటే అచ్చి సెటిల్ ఐత నేను.. మీరేం ఫిఖర్జెయ్యకున్లి. అయినా వారానికోసారి అచ్చిపోతనే ఉంటకద ఇంటికి. ఇంకెందుకే రందివడుడు.. ఒప్పుకోవే ప్లీజ్.. బతిమాలిండు పెద్దోడు.
సరే బిడ్డా. పయిలంగ పొయిరారా.. యాళ్లకు మంచిగ తిను కొడుకా..
పెద్దోడు చెప్పినట్టుగనే పాత కాలేజిల కంటే ఈడ ఎక్కువ జీతం. కాపోతే ఎత్తుకునే జీతానికి తగ్గట్టుగనే ఎక్కువ పని సుత ఉంటాంది. అందుకే వారానికోసారింటికత్తనన్నకొడుక్కు నెలకోసారి వచ్చెతందుకుసుత టైము దొర్కుతలేదు. పండుగలగో పబ్బాలకో కాలేజికి సెలువులిత్తే అప్పుడే ఇంటికి పెద్దోని రాకటా.. పోకటా..
వాడు నాటిన చెట్టు మాత్రం ఇంటికాణ్నేఉన్నది. అదే వాని యాది లెక్క సూస్కుంటున్నరు అమ్మానాన..
***
ఈ యేడు కొబ్బరి కాయలు నిరుటికంటే ఇంకా మంచిగ కాషినయ్. బిడ్డది పీజీ ఐపొయింది. పెద్దోడు, చిన్నోడు ఇద్దరు చెల్లె పెండ్లి కోసమని తలో ఇంత ఇంటికి పంపుతనే ఉన్నరు. అమ్మా నానలు కుడా పైసా పైసా కూడేశి, చిట్టీలు కట్టుకుంట, ఇన్నన్ని పైసలు జమచేశిన్లు. మొత్తం అందరి పైసలుకూడి సూత్తే ఇదివరకటికంటే పెద్దమొత్తమే అయినట్టనిపించింది అమ్మానాన్నలకు. మళ్ల సంబంధాలు సూశుడు మొదలు పెట్టిన్లు. యేటికేటికీ అన్ని వస్తువుల మీన రేట్లు పెరిగుతానట్టుగనే కట్నాల రేట్లుసుత బాగ పెరిగినయ్.
అయినా ఎట్లచేశి ఈ యేడు బిడ్డ పెండ్లి చెయ్యాల్శిందేనని తెలిసిన సుట్టాలకూ, దోస్తులకూ చానమందికే చెప్పి సంబంధాలెతకబట్టిన్లు అమ్మానాన. ఎందుకో తెలువదుకని యేడాదెతికినా మంచి సంబంధాలు దొర్కలే, దొర్కినవాటికి అంతంత కట్నాలు వీళ్లు ఇచ్చుకునేతట్టులేరు. ఇగ బిడ్డ పెండ్లి గురించి రందివట్కున్నది అమ్మా నానలకు..
ఆ రందిలుండగనే తెలిసిన సుట్టమొకామె అమ్మకు ఓ అయ్యగారి గురించి చెప్పింది. ఆయినె ఆ జిల్లా మొత్తానికే చాన ఖతర్నాక్ అయ్యగారట. ఎవలింటికన్న ఒక్కసారచ్చి సూశిండంటే వాళ్ల జాతకం మొత్తం చిటికెల చెప్పి, దోశాలు గీషాలు రెండు నిమిషాల్ల దొర్కవడుతడట. మనక్కావాల్నంటే శాంతి సుత చేశిపోతడత. ఇయ్యన్ని చేశినందుకు ఒక్క ఐదువేల్ రూపాల్ మాత్రం తీస్కుంటడట. గంతే..
వామ్మో. ఇంటికచ్చి సూశినందుకు ఐదు వేల్ రూపాల? గా పైసల్తోని ఇద్దరు అయ్యగార్లచ్చి పెండ్లికే మంత్రాలు సదివిపోతరు గాదొదినె. అమ్మ జర యెనకకు తగ్గింది.
మరి బిడ్డ పెండ్లంటే ఉత్తగనే ఐతదా ఒదినె. ఇంట్లేదన్న దోషమో గీషమో ఉంటే అయ్యగారికి తెలుత్తదిగనీ మనకెర్కైతదా చెప్పు నువ్వే. మీరిన్నేండ్లెన్ని కట్టాలువడ్డరో నాకెర్కలేదా ఒదినే. బరాబ్బర్ ఈడ ఏదన్నొక దోషం ఉండే ఉంటది. నా ఎర్కల ఇప్పుడు పిల్ల పెండ్లికిసుత అదే అడ్డం వడ్తానట్టుంది. నా మాటిని గా ఐదువేలకు సూడక అయ్యగార్నిపిల్శి ఓసారి ఇల్లు సూపెట్టొదినే. ఏదన్న కీడుంటే సూశి శాంతి చేషిపోతడు. కీడేదన్నుంటె పొయ్యి అన్నా, నువ్వూ, పిలగాండ్లందరు సల్లంగుండాలనే చెప్తున్న ఒదినే. చెప్పాలనుకున్నదంత గుక్కతిప్పుకోకుంట చెప్పింది సుట్టం.
సుట్టమెల్లిపొయినంక మాపటీలి ఇదే ముచ్చట ఉన్నదున్నట్టుగ మొగనికి చెప్పిందామె.
దానియన్ని ఉత్తముచ్చట్లే. అయన్నీటిని నువ్వు పట్టించుకోకు. నేన్ మనకు ఎర్కున్నోళ్లకందరికీ చెప్పిపెట్టిన. అందరు ఎతుకుతనే ఉన్నరు. పెండ్లంటే ఇయ్యాలనుకుంటే రేపయ్యేటిదిగాదుకదా. మంచి చెడ్డలన్నీ ఇచారం చేసుకోవాల్నా వద్దా. అందుకే జరంత ఆలిశమైతది, అప్పటిదాంక ఓపికవట్టాలెగని ఇట్ల ఏగిరపడితె ఐతదా?
అది కాదయ్యా ఇప్పటికే ఆలిశం.. అనుకుంట ఏదో చెప్పబొయ్యింది ఆమె..
అరే.. ఏదెప్పుడు చెయ్యాల్నో నాకు తెల్సు.. నువు ఉత్తగ పరెషాన్ గాకు. నన్ను పరేషాన్ చెయ్యకు. కసురుకున్నడు మొగడు.
ఆ రోజంతా ఇదే ఆలోచించుకుంటున్నదామె. ఎంత యాదికి తెచ్చుకోవద్దనుకున్నా పొద్దుగాల ఒదినె చెప్పిన “దోషం-కీడు” అన్న రెండు మాటలే మాటి మాటికి మతికస్తున్నయ్.
తెల్లారింది.
పొద్దున లేశుడుతోనే దోషం-కీడు ఈ రెండు మాటలే మతికచ్చినయ్. వాకిలూడుస్తున్నా, అలుకు సల్లుతున్నా, బోళ్లు తోముతున్నా, చెట్లకు నీళ్లుపడుతున్నా, వంట చేస్తున్నా, బట్టలుతుకుతున్నా, తింటున్నా, పడుకున్నా, కూసున్నా, లేస్తున్నా.. ఏ పని చేస్తున్నా చెవుల్లో “దోషం-కీడు”, “దోషం-కీడు” అనే చిన్నగ సప్పుడినస్తుంది. అసల్ మనసు మనసుల లేకుంటయ్యింది.
పైసల్ పోతె పొయినయ్ గని అయ్యగార్నిపిలిపిచ్చి సూపిద్దామనుకునేదనుక మనసు నిమ్మళం గాలే ఆమె పాణానికి.
తెల్లరి సుట్టానికి చెప్పిపంపితే పొయి అయ్యగార్ని తోలుకచ్చింది.
జిల్లాలనే ఖతర్నాక్ అయ్యగారు ఇప్పుడు వీళ్లింటికచ్చి సూస్తుండంటెనే ఆమెకు పాణం తేలికపడి పిల్లకు పెండ్లి కుదిరినంత సంబురంగావట్టింది.
ఓ పావుగంట ఇంటిలోపటా, బయటా మొత్తం కలె తిరిగి సూశి లెక్కలుకట్టిండు అయ్యగారు.
ఇన్నేండ్ల సంసారంలో మీరు చానా కష్టాలను దాటుకుంటూ వచ్చారు కదా తల్లీ?
ఔనయ్యగారు.
మొత్తం ఎంతమంది పిల్లలమ్మా?
ముగ్గురన్లి.. ఇద్దరు కొడుకులూ, ఓ బిడ్డా.
ఆహా. మీ పిల్లలెవ్వరికీ ఇంకా పెండ్లిల్లు కాలేదు కదమ్మా?
ఉహు. కాలేదయ్యగారు.
సంబంధాలు కూడా దగ్గరిదాకావచ్చినట్టే వచ్చి కాకుండా పోతున్నాయి కద తల్లీ?
ఆ ఔనయ్యగారు. దండంబెడ్తున్నట్టుగా చేతులు జోడించి చెప్పిందామె. (అయ్యగారు మొత్తం కండ్లముంగట జరుగుతున్నది సూశినట్టే చెప్తున్నరనీ, ఆయినె చానా గొప్పోడని అప్పటికే మనసుల గట్టిగ ఖాయం చేస్కున్నదామె)
అదే..అదే! సమస్య నాకర్థమయ్యింది. ఇక్కడ ఇట్లనే ఉంటే మీరెన్నేండ్లు ఎన్నెన్ని సంబంధాలు సూశినా అవి కుదరవమ్మా. ఎప్పుడైనా కుదిరినట్టనిపించినా చివరి ఘడియలో కూడ వెనక్కు పోతయి సంబంధాలు.
ఇంట్లేదన్న దోషమున్నదా అయ్యగారు?
లేదమ్మా. ఇంట్లో ఏ దోషమూలేకుంట చక్కగున్నది. కాని ఆ బయట దక్షిణం వైపుకున్న మూడు కొబ్బరిచెట్లతోనే మీకిన్ని సమస్యలు.
ఆ చెట్లా? నమ్మలేనట్టుగ అడిగిందామె.
ఔనమ్మా. ఆ చెట్లతోనే మీకిన్ని కష్టాలు. అవే మీ పిల్లలకు సంబంధాలు రాకుంట అడ్డుపడుతున్నయ్.
మరి దోషమో, కీడో పోవాల్నంటే ఏంచెయ్యాలె అయ్యగారు? భయం భయంగ అడిగిందామె.
ఏమీలేదమ్మ. నేనొక మంచిరోజు చెప్తా. ఆ రోజు ఆ మూడుచెట్లను నరికివెయ్యాలి. అప్పుడు మీ దోషం పొయి పిల్లలకు మంచి సంబంధాలు కుదిరి పెళ్లిల్లు అవుతాయి. కష్టాలన్ని తీరి సుఖంగ బతుకుతరు.
ఆ మాటతోని నిట్ట నిలువునా కూలిపొయినట్టయ్యిందామె. ఏమన్న మాట్లాడుదామన్నా చానసేపు నోటికెంచి మాటరాలే.
ఆ చెట్లని మా బిడ్డల్లెక్కన పెంచుకున్నమయ్యా.. వాటిని నరుకకుంట దోషం పొయ్యేతట్టు ఇంకేదన్న పూజో, శాంతో చేశి మంత్రమేదన్నేశి పోన్లయ్యగారు, బాంచెన్.. మీకు పుణ్నెముంటది.. గుడ్లనిండ నీళ్ళుగారంగ కండ్లొత్తుకుంట అడిగిందామె.
ఆ చెట్లతోని మీకెంత అనుబంధముందో నాకర్థమయితుందమ్మా. కని మంచి సంబంధాలు రావాల్నంటె, పెండ్లిల్లు జరుగాల్నంటే మాత్రం గుండె ధైర్యం చేస్కోని చెట్లు నరకాల్సిందే తప్ప ఇంకో దారిలేదు..
అయ్యో భగమంతుడా.. పెద్దగ ఏడ్సుడుపెట్టింది ఆమె.
చెట్లు నరికిచ్చేనాడు ఎవలితోటన్న చెప్పంపుతే పొద్దున్నేవచ్చి చిన్నగ శాంతి పూజ చేస్తా అని చెప్పి ఐదువేలు పట్కోని పొయ్యిండు అయ్యగారు.
మొగడొచ్చినంక అయ్యగారు చెప్పిందంత చెప్పి ఘొల్లుమని ఏడిశింది ఆమె.
ఇసంటి నప్పతట్ల ముచ్చట్లెవ్వో చెప్పి భయపెట్టిచ్చి పైసలుపట్టిత్తరనే నేను ఇయన్ని అద్దని చెప్పిన. అయ్యగార్లను పిలుసుడెందుకూ, మళ్లిప్పుడిట్ల బాధపడుడెందుకు? కోపానికచ్చిండు మొగడు..
పోరగాళ్లకు పెండ్లిల్లయి పిల్లపాపల్తోని మంచిగుండాల్ననేగదనయా.. దోషాలేమన్నుంటె పోగొడ్తడనే అయ్యగార్ని పిలిషినగని ఇట్లం టడని నాకెర్కనా. ఇంకా ఏడుస్తనే ఉన్నదామె..
ఊకో.. ఊకో.. దోషం లేదు గీషం లేదు. ఆటిని మనం పాణం లెక్కపెంచుకున్నది కొట్టేస్కునేతందుకానే? ఆ ముచ్చటే లేదు. సంబంధాల కొరకు నేన్ అన్ని తీర్ల కోశిష్ చేస్తనే ఉన్నా. దోస్తులకూ, సుట్టాలకూ అందరికి చెప్పి పెట్టిన అని ఇదివరకే చెప్పినగానే. అందరదే పని పెట్టుకోని సంబంధాలెతుకుతనే ఉన్నరు. వారం పదిరోలల్ల ఏదన్నొకటి మంచిది దొర్కుతదిలే.. పిల్ల పెండ్లి ధూం ధాముగ చేద్దాం. నువ్వేం ఫిఖర్ పెట్కోకిగ.. ఇనవడ్తాందా.. ఏడువకూకో.. ఓదార్చిండు మొగడు.
మొగని మాటలింటుంటే మంచి సంబంధం జెప్పన్నే ఖాయమైతదనే నమ్మకమచ్చి కొండంత ధైర్నమచ్చిందామెకు. అంతే, ఇగ ఏడుపాపి బయటికి పొయి చెట్లను చానసేపు తనివితీరా తడిమి తడిమి సూస్కున్నది..
***
వారం…. పది రోలు… ఇరువై రోలు… సూస్తుండంగనే మెల్ల మెల్లగ నెల గడిశిందిగనీ ఇంతవరకు ఒక్క సంబంధమూ దొరకలే. కండ్లు మూశి తెరిశినంతల ఇంకో రెణ్నెల్లు గడిశినయ్. ఈ రెణ్నెల్లల్ల ఒకటిరెండు దొర్కినట్టే దొరికినయ్కనీ జాతకాలు కలవకనో కట్నాలకాడ లెక్కలు కుదురకుంటనో అవిసుత ఎనుకకు మర్లిపెయినయ్.
మొన్నటిదాక ధైర్నంగనే ఉన్నా, మళ్లిప్పుడు చిన్నగ రంది మొదలైందామెకు. బయటకి కనపడనిస్తలేడుగని మొగనికిసుత అదే రందున్నది మనసుల..
ఇంతల ఓనాడు పొద్దున్నే సుట్టపామె అచ్చిందింటికి.
గా చెట్లకోసమని పొలగాండ్ల బతుకాగం చేసుకుంటవా ఏంది? ఇప్పటికే పిల్లకు ఇరువైఐదేండ్లు వడ్డయ్, ఇంకాలిశంచేస్తే వచ్చే సంబంధాలు సుత రావొదినే. ఇయ్యాల్టిదాంక ఆ అయ్యగారు చెప్పిందేదీ తప్పుకాలే. మంచిగ ఆయినె చెప్పినట్టిని గుండె ధైర్నంచేస్కోని చెట్లు కొట్టేయ్యున్లి, దోషం మొత్తం పొయ్యి సక్కని సంబంధాలు ఎతుక్కుంటస్తయొదినే. నా మాటిను ఈ ఒక్కసారికి. పిలగాండ్లూ, అన్న, నువ్వూ అందరు సల్లంగుండాలనే చెప్తున్నొదినా… చెప్పలనుకున్నది చెప్పి ఎళ్లిపొయ్యింది సుట్టపామె.
ఏంచేద్దామయ్యా? పక్క రూముల్నే చాయ్ తాగుకుంట టీవీజూస్తూ ఈ ముచ్చటంత ఇంటున్న మొగణ్ని అడిగింది.
నీ ఇట్టం.
నా ఒక్క దానిట్టమేందయా? ఏదన్నుంటే ఇద్దరికిట్టంకావాలెగని.
చెట్లు కొట్టకుంట ఇంకేదన్న శాంతి చేశుడో, పూజ చేషుడో కుదురుతదేమో అడుగపేనవోసారి. మనసులున్న మాట బయటవెట్టిండు మొగడు.
అయన్ని ఆ రోజే అడిగిన కని ఇంకేం చేసేతందుకు లేదట. మంచి రోజు సూశి చెట్లుకొట్టేత్తెనే దోషం పోతదన్నడు అయ్యగారు.
పచ్చటి చెట్లు కొట్టెషేతందుకు మంచి రోజు సూడాల్నటనా ఆయినెకు?? థూ..
కానీ నీ ఇట్టం మరి.
ఇంక ఆలిశం చెయ్యకుండ ఆమె అయ్యగారి దగ్గెరకురికితే రేపే మంచి మంచి రోజన్నడాయినె.
ఆ రోజంతా గడెకోసారి ఇంటిముంగటికచ్చి చెట్లను సూస్కోవట్టిన్లు మొగడు పెళ్లాలు. పెండ్లానికి దుఃఖం ఆగుతలేదు. పొద్దటికాంచి ఏడ్సుకుంటనే ఉంది. మొగడు ఏడువకుంట గంభీరంగ అట్లసూస్కుంట కూసున్నడంతే. అతను మనసులో ఏం ఆలోచిస్తున్నడో పెండ్లానికెరికే. ఎట్లైతేందీ పిల్లలు మంచిగుంటే అదే సాలని గుండె రాయి చేసుకున్నరు. ఆ రాత్రి నిద్రపోలే వాళ్లిద్దరూ..
***
తెల్లారింది.
చెట్లకు మంచిగా నీళ్లుపోశి బిడ్డతోనిసుత పోపిచ్చి దండం బెట్కోమన్నరు.
అయ్యగారచ్చి చెట్లకు కుంకుంబొట్టువెట్టి మొక్కి ఎవ్వో మంత్రాలు సదివిండొక పదినిమిషాలు, సదువుడైపొయినంక ఆయినె సుత రాగి చెంబుతోటి నీళ్లుపోశిండు మూడుచెట్లకు.
ఇంట్లోల్లందరినీ మళ్లోక్కసారి చెట్లకు చివరిసారిగ దండంబెట్టుకోమన్నడు అయ్యగారు.
అంతే.. అప్పటిదనుక ఆపుకున్న దుఃఖం ఒక్కసారిగ కట్టలుతెంచుకున్నది.. చిన్న పిలగాన్నెత్తుకుని కావులించుకున్నట్టే చెట్టును కావులించుకున్నదామె.. మొగడు ఆపలే..
“ఇన్నేండ్లు మిమ్ముల మా పిల్లలే అనుకున్నం. మీ మూడు చెట్లూ మా ముగ్గురు పిలగాండ్లతో సమానంగనే సూస్కున్నం. వాళ్లను పావుర పడ్డట్టే మిమ్ములా పావురపడ్డం. మా చేతుల్తోని పెంచిన మిమ్ముల్ని మేమే తీసెయ్యాల్నంటే మాతోటైతలేదమ్మా, కనీ పిలగాండ్ల పెండ్లిల్లయి వాళ్లు పిల్ల పాపల్తోని సల్లంగుండాల్నంటే మిమ్ముల తీసెయ్యక తప్పదని అయ్యగారు చెప్పిండు. ఇన్నిరోలు అద్దంటె అద్దనే ఊకున్నంగనీ ఇప్పుడిగ తీసెయ్యకుంట తప్పేతట్టులేదు తల్లీ.. కడుపునిండ దుఃఖమున్నా తప్పనిసరై ఇంత పని చేస్తున్నం, తప్పుంటే మన్నించున్లి తల్లుల్లారా”… ఏడ్సుకుంటనే మనసుల దండంబెట్టుకోని క్షమించమని బతిమాలుకున్నరు మొగడు పెండ్లాలిద్దరూ..
గొడ్డలి మొదటిదెబ్బ ఇంటి యజమానులిద్దరు కలిసి కొట్టాలన్నడు అయ్యగారు.
అయ్యో భగవంతా… ఎన్ని పరీచ్చలు పెట్టవడ్తివి మాకు, ఆమె దుఃఖం పెరుగుతనే ఉంది. నేన్ అంతపని చెయ్యలేనయ్యగారు. కండ్లొత్తుకుంట చెప్పిందామె..
మీ భర్త కొడ్తరుగనీ, మీరుత్తగ ఆయినె చేతికి మీ చేతిని ఆనించి ఉంచండమ్మా చాలు.
టాప్… టాప్… టాప్..
మూడు చెట్ల మీద మూడు దెబ్బలుకొట్టిన్లిద్దరు కలిసి. పుట్టెడు శోకం తప్ప ఇంకేది మిగులలేదక్కడ.
***
చెట్లు లేకపొయ్యేసరికి ఇల్లంతా కళ తప్పినట్టయ్యింది. అసలా ఇల్లు మాదేనాకాదా అనిపియ్యవట్టింది వాళ్లకు.. దోషం పొయినంక పెండ్లి సంబంధాల వేట ఇంకింత యేగిరం చేశిండు నాన. మళ్ళొక్కసారి దోస్తులకూ, సుట్టాలకు అందరికీ యాది చేశిండు. ఈసారందరికీ దోషం పొయిన ముచ్చటసుత కలిపి చెప్పిండు. కులపోల్లు చానామందికే ముచ్చట చెప్పి పెట్టింది అమ్మ. అన్నలిద్దరుసుత వాళ్ల దోస్తులందరికీచెప్పి చెల్లెకు సంబంధాలెతుకుడువెట్టిన్లు.
రావాల్సిన టైము రానే అచ్చింది. ఓ పదిహేను రోలల్లనే పిల్లకు మంచి సంబంధం ఖాయమైంది. పిలగాడు సక్కగున్నడు, మంచోడూ, మంచి నౌకరీ, మంచి కుటుంబం, వాళ్లందరికీ పిల్ల నచ్చింది, అందుకే కట్నంసుత ఎక్కువడగలే. ఇంకేంది.. ముహుర్తాలు సూస్కోని అదే అయ్యగారి చేతుల మీదికెళ్లి రెణ్నెళ్ల తర్వాత ధూం ధాముగ బిడ్డ పెండ్లి చేషిన్లు.
ఆ తర్వాత కొద్దిరోలకే పెద్దోనికీ ఈ ఊళ్లెనె కొత్తగవడ్డ పేద్ద కార్పోరేటు కాలేజిల ఎక్కువ జీతంతోని మాంచి నౌకరచ్చింది. ఇప్పుడు పట్నంల చేస్తున్న కాలేజిలకంటే ఇక్కణ్నే ఎక్కువ జీతం. అందుకే తను మళ్లిక్కడికే అచ్చిండు.
చిన్నోనికిసుత ఆ దేశంల నౌకరి పర్మినెంటయ్యి జీతం పెరిగింది. ఈ మద్యనే కొత్త కార్ సుత కొనుక్కున్నడాయినె. ఎప్పటికి అక్కణ్నే ఉండేటందుకు పర్మిషనేదో అచ్చి అతనక్కడ మంచిగ సెటిలయిపెయిండు.
మంచి సంబంధాలు సూశి యేడాదివరకు పెద్దోనికీ, చిణ్నోనికి సుత పెండ్లిల్లు చేషి కోడన్లను తీసుకచ్చుకున్నరు అమ్మానాన. అప్పుడే బిడ్డసుత కడుపుతోని ఇంటికచ్చింది.
ఇల్లంత పచ్చని చెట్టోలిగె కళకళ్లాడుతుందిప్పుడు. ఎటుచూశినా సంబురమే, అన్ని దిక్కుల్ల ఆనందమే.
అంతమంచిగనే ఉన్నదిగని ఆ చెట్లుసుతుంటే ఎంతమంచిగుండేదో అని ప్రతిదినాము వాటిని యాదికి చేసుకుంటనే ఉన్నరు మొగడూ పెండ్లాలు. అవి మతికచ్చినప్పుడల్ల గుడ్లల్లకు నీళ్ళస్తనే ఉన్నయి.
***
సెలువులైపొయినయని చిన్నోడు పెండ్లాన్ని తీసుకుని తిరిగి బయలెల్లటానికి తయారైండు..
రెండేండ్ల తరువాత మళ్ళీడికే అచ్చి ఉంటా అంటివిగద బిడ్డా! ఈణ్నే ఏదన్న నౌకరుచూసుకుని ఉండిపోరాదురా. మంచిగందరం కలిశుండచ్చు.. ఆశగ అడిగింది అమ్మ.
నిజమేగని. అక్కడ ఇప్పుడిప్పుడే జర మంచిగ సెటిలైతున్నమమ్మా. వీసా సుత పర్మినెంటైంది. ఇగ ఈ టైములిటెట్లరమ్మంటవమ్మా. ఇంకో రెండుమూడేండ్లు ఆడుంటే ఇగ జిందగీ భర్ కూసుని తిన్నా సరిపోయేటంత సంపాయించుకరావచ్చు. కాదనకే ప్లీజ్.. గార్వంగడిగిండు చిన్నకొడుకు..
నాక్కుడా అక్కడ సెటిలవుడు ఇష్టంలేదత్తమ్మా.. ఆయినె చెప్పినట్టు ఓ రెండుమూడేండ్లు ఆడుండి మళ్లీడికే వాపసస్తం. మీరేం రంది పడకున్లి.. ధైర్నం చెప్పింది చిన్నకోడలు.
సరే బిడ్డా. పయిలంగ పొయిరాన్లిరా… యాళ్లకు మంచిగ తినున్లి బిడ్డా.. అందరుకలిసి చిన్నోణ్ని, కోడల్ని సాగనంపిన్లు.
ఇంకొన్ని రోలకు బిడ్డకు కొడుకుపుట్టిండు. మళ్ల ఇల్లంత పసిపిలగాని నవ్వులు పూశి కళవడ్డది. కాని బిడ్డ ఏ నాటికన్న అత్తగారింటికి పోవల్సిందేకద! ఆ రోజూ రానే వచ్చింది.
అల్లుడచ్చి బిడ్డను తీసుకపొయిండు. పెళ్లి అంపకాలప్పుడు ఎంతేడ్శిన్లో మళ్లంతకంటే ఎక్కువ దుఃఖంతోటి సాగనంపిన్లు మనువన్నీ, బిడ్డా అల్లుల్లను..
ఇంకొన్ని నెల్లకు పెద్దకోడలు కడుపుతోని పుట్టింటికి పొయింది. సొంత బిడ్డలెక్క సూస్కున్న కోడలెల్లిపొయ్యేసరికి కాల్ రెక్కలాడలేదు ఆమెకు. పురుడైనంక పండంటి బిడ్డతోని మళ్ళింట్లకచ్చింది పెద్ద కోడలు. పసిపిలగాని నవ్వుల్తోని ఇల్లు మళ్ల పూలతోటే అయింది.
కొద్దిరోజులు గడిశినయ్. మనవడు పెరిగి పెద్దగైతాండు.
ఇంట్లున్నయి మూడు రూములే. రూములెంత పెద్దగున్నాసుత రెండు సంసారాలకు ఆ మూడు రూములు సాలక ఇల్లు ఇరుకుటమయినట్టనిపియ్యవట్టింది పెద్దోనికి. అదే ముచ్చట అమ్మతోనన్నడు అతడు.
ఇల్లు ఇరుకుటమెందుకైతుందిరా? మనం ఐదుగురుం ఇన్లనే ఉంటిమికద బిడ్డా. అమ్మ అడిగింది.
అప్పుడు మీరు ఐదుగురున్నా అదంత ఒకటే సంసారమత్తమ్మా, కని ఇప్పుడు ఇన్ల రెండు సంసారాలు నడవాలెకదా.. అందుకే ఇరుకుటంగున్నది.. పెద్ద కోడలన్నది.
ఇంకేదన్న పెద్దిల్లు కిరాయకు తీసుకోని అందరం అన్లకు మారుదామా? అమ్మ అడిగింది.
ఏం మాట్లాడుతున్నవ్. సొంతిల్లుంచుకోని కిరాయింట్లకు పోతావ్? అమ్మమీదికి కోపంచేశిండు నాన.
అంత పెద్దిల్లు తీసుకోవాల్నంటే కం సే కం పదివేల కిరాయుంటదే. గంత గంత కిరాయిలు మనతోటేడెల్తయే? అదంత కాని ముచ్చట. అందుకే మేమేదన్న రెండు మూడురూములున్న ఇల్లు కిరాయకు తీసుకోని అన్లకు పోతం. మీరీడ మంచిగ మనింట్లనే ఉండున్లే. పెద్దోడన్నడు.
ఒక్కూళ్లె ఉండుకుంట వేరుకాపురం పెట్టుడేంది కొడుకా? నా మాటిని అందరం ఒక్కకాణ్నే ఉందాం బిడ్డా.. కొడుకు, కోడల్లను బతిమాలినట్టడిగింది అమ్మ.
నిజమేకని. ఇల్లు సాలకుంటే మనమేం చేస్తమత్తమ్మా. రేపు మరిది వాళ్లో, మరదలు వాళ్లో వచ్చినప్పుడైనా పిల్లలతోని కలిసి ఇంతమంది ఈ ఇంట్లనే ఉంటే ఇరుకుటమిరుకుటమై మొసమర్రకుంటుండదా? అప్పుడగ్గనగల్ల ఏడికన్నురికి ఇల్లు సూస్కునే తట్టుంటదా అత్తమ్మా? మీరే చెప్పున్లి. కోడలన్నది.
కనీ మీరుసుత లేకుంటబోతే బెంగటిల్లుతం బిడ్డా. ఇంతింట్ల ఇద్దరమే ఉండాల్నంటే మాతోనైతదార?. ఎవల్లేకపోతె పురాగ మూలకు పడ్డట్టయితది కావచ్చు. పోను పోను పెద్దమడుసులైతాంటే ఆపతికో సోపతికో సూశేతందుకన్న దగ్గెరెవలన్న ఉండాలెకద బిడ్డా. ఈణ్నే ఉండిపోరాదున్లమ్మా బాంచెన్.. అడిగింది అమ్మ..
అరే నేనేడికివోతున్ననే? ఇదే ఊళ్లె ఉంటున్నకదా. ఊకె అచ్చుకుంట పోవుకుంటనే ఉంటం అందరం. మీకు ఎప్పుడు రాబుద్ధైతే అప్పుడచ్చి మాతానుండిపోన్లి. వేరే ఊళ్లుంటె కట్టంకని అందరం ఇదే ఊళ్ళుంటె ఇంక రాకట పోకటకు కట్టమేముందే. మీరేం ఫిఖర్ జెయ్యకున్లి. మేమూకె అచ్చికలుస్తనే ఉంటం. నువ్వేం రంది వెట్కోకు నేన్ చెప్తున్నగదా…. ఒప్పుకోవే ప్లీజ్.. బతిమాలిండు పెద్దోడు.
సరే బిడ్డా. పయిలంగ పొయిరాన్లిరా… యాళ్లకు మంచిగ తినున్లి బిడ్డా.. మనవన్నీ, కొడుకూ కోడల్నీ సాగతోలిన్లు అమ్మానాన..
పనిచేశే కాలేజికి దగ్గెరుంటదని ఇంటికి దూరంగ కొత్తిల్లు కిరాయికి తీసుకున్నడు పెద్దోడు. ఇక్కడసుత పనెక్కువుండుట్ల అసలు రికాం దొర్కకుంటయింది అతనికి. అందుకే ఒక్కూళ్లె ఉన్నాసుత పండుగలకో పబ్బాలకో తప్పుతె ఇంటికి వచ్చిపోవుటానికి అస్సలు వీలు దొర్కుతలేదు వాళ్లకు.
***
పిల్లల్లేని ఇల్లు మొత్తానికే కళతప్పి సందడనేటిదే లేకుంట కూలిపోయిన చెట్టోలిగె ఐపొయింది. మొగడూ పెండ్లాలిద్దరుకలిసి బతుకెక్కడైతే షురూ చేషిన్లో తిరిగితిరిగి మళ్లాడికే వచ్చినట్టనిపియ్యవట్టింది వాళ్లకు.. పొద్దుగాల లేశి బయటికి రాంగనే చెట్లుండే దిక్కుకు చూషినపుడు మిగిలిపొయిన చెట్ల మొదల్లు- “సమాధుల మీద నిలవెట్టిన పలకల” వేరం అనిపియ్యవట్టినయ్. ఇంటిముంగటి జాగంతా బొండలగడ్డోలిగె అనిపియ్యవట్టింది.
కాలమెవరికోసమూ ఆగదు కదా.. చూస్తుండంగనే ఇంకిన్ని నెల్లు గడిశిపొయినయ్.. పిల్లలు యాదికిరాని క్షణమూ లేదు. వాళ్లను మరిశిపోయే క్షణమూ రాదు.
కొడుకులు నెల నెలా పైసలు పంపుతున్నరు, ఇప్పుడు చేతినిండా పైసలున్నయి. పిల్లలున్నప్పుడయితే చేతిల పైసలుంటే వాళ్లకు అదికొనియ్యాలే, ఇది కొనియ్యాలే అనుండేటిది కని ఇప్పుడు ఎవలకోసం ఆ పైసల్ ఖర్చుపెట్టాల్నో తెలుస్తలేదు. ఆమెకు చీరలు, నగల మీద ధ్యాసలేదు. అతనికి తాగాలె తిరగాలె జల్సాచెయ్యల్నన్న యావలేదు.
రోజులు గడుస్తున్నకొద్దీ ఇద్దరికీ చాతకాకుంట ఐతున్నది. దానికితోడు మోకాళ్లనొప్పులూ షురూ అయినయ్. ఆ నొప్పుల్తోని పావుగంట నడుశుడే గగనమైతాంది. తిండీ తినబుద్దైతలేదు. రోజుకోపూట వంటచేసుకుని పొద్దు మాపు అదే తిని ఊకుంటున్నరు మొగడూపెళ్లాలు. ఒక్కోనాడు అదిసుత వండుకునే ఓపికలేక ఉత్త తొక్కేసుకునే తింటున్నరు. పెద్దమడుసులైతున్నకొద్దీ పిల్లల మీద యావ ఇంతకింతకు పెరుగుతనే ఉంది. తట్టుకోలేక వాళ్లకు ఫోన్ చేశి ఓ వారం పదిరోలుండటానికి రమ్మంటే అటు కొడుకులకూ, ఇటు అల్లునికీ లీవు దొరుకుడు కట్టమనే సమాధానం..
పిల్లలను యాదికితెచ్చుకోని నిద్రపోని రాత్రులెన్నో.. తెల్లరగట్లెప్పుడో నిద్రపట్టినా నిద్రలసుత వాళ్లగురించే కలవరించుకుంట కన్నీళ్లు పెట్టుకుంటున్నరు. ఒకరోజిట్లనే నిద్రవట్టకుంటే మబ్బుల్నే లేషి వాకిట్లకచ్చి కూసున్నరు మొగడూపెళ్లాలు. కండ్లెదురుంగ పురాగ ఎండిపోయిన కొబ్బరిచెట్ల మొదల్లు కనవడ్తున్నయి. చానసేపు వాటినట్ల సూస్కుంటనే కూసున్నరిద్దరూ.. కొద్దిగసుత సప్పుడనేటిదేలేకుంట కొన్ని గంటల నిశ్శబ్దం.. చీకటి పరదాల మడుతల్లనే వెలుగుకిరణాల జాడలున్నట్లు.. రాతిరి కొస్సకు ఉదయం పూశినట్టు… ఆ నిశ్శబ్దపు చెక్కట్లనుంచెళ్ళి మెరుపోలిగె ఒక ఆలోచన కదిలింది..
ఆమె లేశి చెప్పులేసుకుని బయటికి నడిశింది.
ఎటు పోతున్నవే అని అడగలేదాయినె.
***
ఏందీ? నూటయాభై రూపాలకొక్కటా? మరీ గంత పిరంజెప్తున్నవేందయ్యా..
పిరమెక్కడిదమ్మా నూటయాభయంటే చాన అగ్గువ..
ఒక్కటికాదు బాబు, మొత్తం మూడుకొంటా. ఎంతకిస్తవో ఆఖరు మాట చెప్పు. .
గదే ఆఖరమ్మా. నూటయాభై రూపాలకొక్కటి. మీరు మూడు కొన్నా, ముప్పై కొన్నా గదే రేటు. గంతే..
అబ్బా ఊకే ఒకటే మాట చెప్తున్నవేంది నాయినా, ఇచ్చే మాట చెప్పరాదు, మూడొందలకు మూడియ్యిగ.
లేదమ్మా నాలుగొందలయాభైకి ఒక్కరూపాయిసుత తక్కువ కాదు.
గిదంతకాదుగని లాష్టు మూడొందల యాభై తీస్కో కొడుకా.
అర్రే.. నాకే అంత అగ్గువపడదు గాదమ్మ. ఒక్కదానిమీద నాకు మిగిలేటియే ఇరువై రూపాలు. మీరింత బొత్తిలగ్గుంజి బేరంజేస్తే ఎట్లనమ్మా.! ఇంకో మాట చెప్పున్లి..
సరే మూడొందలెనుభై తీస్కో ఇగ గంతే. ఇంగ మళ్ల ఎక్కువచెప్పకు.
ఉన్నవాటిలో మంచిగున్న ఓ మూడింటిని తీశి ఆమె ఎదురుంగ పెట్టిండు పిలగాడు.
గిది మంచిగలేదు వేరేదియ్యి అని అండ్లనుంచి ఒకదాన్ని వాపసిచ్చిందామె.
దీనికేమైందమ్మా గింత మంచిగుంటే! అనుకుంటనే దాన్నితీస్కోని ఇంకో మంచిది తీశి ముంగట పెట్టిండాయినె.
నవ్వుకుంట నాలుగొందల రూపాలు అతని చేతులపెట్టి ఆ మూడిటిని కట్టలెక్క ముడేషి పట్టుకుని ఎనుకకు తిరిగిందామె.
ఏడికి పోవాల్నమ్మా? ఆటో అతను అడిగిండు.
గీన్నే రాం నగరుకు పోవాలె అని చెప్పి రేటడుగకుంటనే ఆటో ఎక్కి కూసున్నదామె.
ఆటోదిగి లోపటికచ్చేసరికి కొత్త మొలకలు నాటువెట్టుడుకోసం బొందలు తవ్విపెట్టుంచిండు మొగడు.
మొగన్ని సూశి నవ్విందామె. అతనుకూడా నవ్విండు..
పిలగాండ్లతో పచ్చగ కళకళ్లాడే పాత జీవితం మళ్ల షురూ ఐతదనే ఆశతో కొత్తమొలకలు నాటేశిన్లిద్దరుకలిసి….
***
(ఈ కథ ఊహించి రాశింది కాదు. ఇండ్లున్న పాత్రల్ల కల్పితమైంది ఒక్కటిసుత లేదు. ఉన్నయన్ని మనందరికీ ఎరుకున్నయే. ఇది అటు పేద్ద పట్టణాల్లోనూ, ఇటు చిన్న పల్లెటూల్లలోనూ కాకుంట “మధ్యరకపుఊళ్లల్ల” బతికే ఒక దిగువ మధ్యతరగతి కుటుంబపు కథ. కథంత మనకిదివరకే ఎరుక. కాపోతే కథెక్కడ ముగుస్తుందన్నదే చాన మంది ప్రశ్న. బహుషా వాళ్లకు ఇదంత సదివినంక సమాధానం దొర్కుతదేమో! ఇది రాయటానికి స్పూర్తినిచ్చిన మా పెద్దమ్మ గోపతి కరుణ కు నిజంగ చాన ధన్యవాదాలు.)
తమ్ముడు కథ మస్తుంది.. కీపిటప్.!!
వంశి,
వాస్తవాల్ని కన్లకు కట్టినట్టు చుపించినావ్ రా కథల.. చాడువుతునీ, నేను పోల్చుకో గల్గిన..
మస్తుగుంది మామ కథ..
ప్రియమైన వంశి ,
ఓపికగా చాలా పెద్ద కథను ఎక్కడా బిగి తగ్గకుండా చక్కని తెలంగాణా నుడికారంతో రాసినందుకు అభినందనలు.నిజంగానే ముగింపు ఎలాఉంటుందోనని ఆసక్తిగా చదివింప జేస్తుంది కథ.అనూహ్యంగా వాస్తవమైన ముగింపు తోకథ
నిలబడింది.ఇందులోని పాత్రలన్నీ ప్రతి తెలంగాణా ఊళ్లల్లో సజీవమైనవి.కథా అంతే .ఆశీస్సులు
-వాధూలస
వంశీ ముందుగా అభినందనలు. కథ బాగుంది. ఇట్లాంటే కథే గతములో “నెమలి నార” పేరిట ఆదిలాబాద్ ku చెందినా బి. మురళీధర్ రాసిండు. అందులో కూడా చెట్టు చుట్టే కథ ఉంటది. ప్రపంచీకరణ మనుషుల్ని మానవత్వానికి దూరం జేస్తున్న తీరును, పైసలే పరమావధిగా మారుతున్న సమాజాన్ని మంచిగా జెప్పినవ్. అయితే అల్లం వంశీ కాకుండా కథలోని పాత్రలు ఇంకొంచెం ఎక్కువ maatlaadithe బాగుండేది. వాస్తు-పంతుళ్ళు ప్రపంచానికి పంకి రావు అని మరోసారి తెల్చేసినావ్.. సంతోషం.. కీప్ గోయింగ్ కీప్ రైటింగ్
కొత్త కలానికి స్వాగతం. వంశీ, మీరు కథ చెప్పిన తీరు బాగుంది. ఏ తరాన్నీ తప్పు పట్టకుండా నడపడం మీ నేర్పు. మంచి మంచి కథలింకా రాయండి.
కథను ప్రచురించిన వాళ్ళకూ, చదివి అభిప్రాయాన్ని తెలిపినవాళ్ళకూ.. ప్రతీ ఒక్కరికీ పేరుపేరున కృతఙ్ఞతలు… ధన్యవాదాలూ.. :)
Chala Bagundddi vamshi…Chadivina venttane ooru vellali anipinchindddi.
క్లైమాక్స్ చాలా చాలా బాగా అనిపించింది వంశి… ఎవరినీ తప్పు పట్టకుండా, అందరి ‘పాయింట్ ఆఫ్ వ్యూ’ కరెక్టే అన్న ఆలొచన, కథా విధానం చాలా బాగా నచ్చింది.. థ్యాంక్యూ..
మీ కథలో ముగింపు చాలా నచ్చిందండీ . అంతా అయిపోయిందీ అనుకునే సమయంలో మళ్ళీ మొలకలు నాటడం ద్వారా కొత్త ఆశలు కల్పించారు .
కొత్తగా ఏమీ అనిపించలేదండి మాండలీకం తప్ప. నిడివి బాగా ఎక్కువయ్యింది. తగ్గిస్తే బాగుంటుంది. తెలంగాణ యాసలో రాయడం బాగుంది.
ఇది డాక్యుమెంటరీ లాగ వుంది. కథకు ఉండాల్సిన ప్రధాన లక్సనమైన క్లుప్తత లోపించింది. పాత్రలకు పేర్లు పెట్టకుండా ఒక చోట నానా మరోట మొగుడు అనడం ఎబ్బెట్టుగా వుంది .నాకు తెలిసినంత వరకు తెలంగాణా లో నాన్న అని కాని నాయిన అని కానీ బాపు అని కానీ అయ్యా అని కాని పిలుస్తాం.నానా అని కరీంనగర్ లో అంటారేమో నాకైతే తెలవదు. నవలకు కావాల్సిన సరుకు ను కథ లో ఇమిడ్చే ప్రయత్నం జరిగింది , కొత్త కథకుణ్ణి పొగడ్తలతో ముంచెత్తి ఎదగకుండా చేయడం సరికాదు. చెప్పదలుచుకున్న విషయాన్ని బట్టి కథ ర్యాల నవల రాయాలా అనేది నిర్ణయించుకోవాలి. నా వ్యాఖ్య ఏమైనా బాధిస్తే మన్నించు వంశీ ,కాని సరియైనదేదో గ్రహించు